Dinsdagavond 7 oktober nam Wilfrid Opheij de PGM Community mee in het gedachtegoed achter Samenwerken tussen organisaties. Een zeer interessante sessie!

Programma’s zijn ook samenwerkingen

Bij programma’s moet vaak niet alleen samengewerkt worden tussen verschillende afdelingen en teams, maar ook tussen verschillende organisaties. En dus leek het een goed idee om oud-TG’er Wilfrid Opheij uit te nodigen voor een inspiratiesessie bij de PGM Community.

Samen met Edwin Kaats schreef hij het boek Leren samenwerken tussen organisaties. Dat is in 2013 bekroond tot Managementboek van het Jaar en wordt binnen Twynstra Gudde veel gebruikt in samenwerkingstrajecten. Interessant om te bekijken hoe dat voor programma’s uitpakt!

Centraal staat de gedeelde, betekenisvolle ambitie

Vooropgesteld: Wilfrid kan bijzonder geëngageerd vertellen vanuit zijn praktijk in het begeleiden van organisaties bij samenwerkingsvraagstukken. De anekdotes werden soepel aaneengeregen en daardoor was het een koud kunstje om in te voelen hoe complex samenwerking tussen organisaties is.

Ook werd duidelijk dat hun gedachtegoed en dat van Werken aan Programma's op veel aspecten goed op elkaar aansluit, bijvoorbeeld als het gaat om de centrale plek van een gedeelde, betekenisvolle ambitie. Dat is de kern van een goed samenwerkingsverband: waar gaan de partners samen echt voor?

Twee verschillende logica’s: waar staan programma’s?

Laat ik op deze plek één van de vele ideeën en concepten terughalen die voorbijkwam. Dat had betrekking op het onderscheid tussen twee logica’s in het werken aan die gedeelde ambitie: de Logica van de Hiërarchie en de Logica van het Netwerk. Bij de eerste kan één partij bepalen (overigens niet perse op basis van feitelijke hiërarchie), bij de tweede is er sprake van wederzijdse afhankelijkheid en beïnvloeding.

De vraag die dit bij mij opriep en waar ik nog op zit te puzzelen, is: welke logica volgen programma’s? Dat is vast niet altijd één van beide, laat staan dat er een duidelijke keuze tussen wordt gemaakt. Een programmamanager zou zich zomaar ook eens kunnen afvragen welke logica hij volgt en wat dat betekent voor zijn sturingsmogelijkheden in de samenwerking.

In de Logica van het Netwerk is het interessant om te kijken vanuit de haal- en brengrelaties tussen de betrokkenen, gebaseerd op hun achterliggende belangen en gericht op een bepaald vraagstuk of een bepaalde kans. Dat op zichzelf vind ik al een waardevol perspectief. Zeker wanneer de programmamanager te maken heeft met een nog te bepalen ambitie, die gedragen moet worden door verschillende partijen: wat haalt en brengt eenieder? Niet als ruilrelatie, maar als perspectief op ieders betrokkenheid. 

Een samenwerking is niks

Wij roepen vaak: een programma is niks, je maakt ergens een programma van. Zo is dat ook voor samenwerkingen, aldus Wilfrid: een samenwerking is niks, je maakt ergens een samenwerking van. En een samenwerking ontstaat pas als er daadwerkelijk aan gewerkt wordt: samen werken dus. Zomaar nog even een tip voor die zogenaamde ‘samenwerkingsverbanden’ waarin wel gepraat, maar niet gewerkt wordt.