Laatst kwam ik het weer tegen: “Today we continued with the MSP roll out. A first group had a MSP Practitioner exam training.” Alsof programmamanagement 'uit te rollen' is. Nou ja, als je denkt dat je er met wat trainingen, certificaten en systemen bent, dan snap ik de woordkeuze nog wel. Net zoals ICT-afdelingen de nieuwe laptops uitrollen of je bij een feestje de rode loper uitrolt. Maar dat is nog iets heel anders dan een organisatie écht helpen om met programma's te gaan werken.

Ik stoor me ontzettend aan dit soort taalgebruik en vooral aan de simpele gedachte erachter. Dat heb ik ook bij woorden als implementeren en doorvoeren, of in het Engels 'delivering change'. Zeker als het gaat over veranderingen in gedrag van mensen en over het samenspel tussen al die mensen. Het impliceert een eenvoud in denken over verandering die de weerbarstige praktijk geen recht doet en die meestal ook de plank blijkt mis te slaan. Je wilt toch ook niet iets over je uitgerold krijgen?

Wat dat betreft kan ik me helemaal vinden in deze quote die ik ooit in NRC Carrière las: “Pogingen tot uitrollen – veel verder dan pogingen komt men vaak niet – zijn niet alleen naïef, maar getuigen ook van minachting voor de mensen op de werkvloer. Net als het gepland veranderen van culturen, het invoeren van nieuwe waarden en andere terminologie die veronderstelt dat managers veranderingen in denken en handelen bij andere mensen zouden kunnen ‘implementeren’.”

Bij gedrags- en organisatieveranderingen voel ik me veel meer thuis bij het woord 'ontwikkelen'. Die zijn meestal best wel ingewikkeld, dus dan zijn pogingen tot ontwikkelen op hun plaats. Het zit er misschien al wel in, maar hoe krijgen we het eruit? Ook dat woord ontwikkelen moet je vervolgens weer niet op vanalles en nog wat gaan plakken, want als het eenvoudig is, benoem het dan ook eenvoudig. Ervoor zorgen dat iedereen in de organisatie een nieuwe laptop krijgt, valt in die categorie.

Uitrollen. Het is fijn als dingen in een organisatie gaan rollen, zeker in programma's. Maar laten we vooral voorkomen dat we met al dat uitrollen in een andere betekens van het woord terechtkomen en dat dingen juist 'ophouden te rollen', omdat mensen inmiddels helemaal platgewalst zijn.