Sinds 2012 draait op Rotterdam-Zuid het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid (NPRZ). Zo rond 2030 moet het gebied op orde zijn: kinderen gaan met goed gevolg naar school, hun ouders hebben werk in plaats van een uitkering, sociale stijgers willen in het gebied blijven wonen en de illegale economie is een kopje kleiner gemaakt. 65 partners zijn bereid gevonden om zich te binden aan de doelen en de ambitie van het programma.

Willem van Spijker en Pieter Tops schreven ‘Het verhaal van NPRZ’, een reconstructie van het programma en wat anderen daarvan kunnen leren. Ze gaan onder meer in op de governance, programmasturing en de monitoring. Daar zitten verrassende elementen in. Zo is gekozen voor een heel lichte bestuurlijke structuur, met weinig formele macht. Het programma is een soort zwerver in de hiërarchie van de organisaties en een verbinder van verschillende perspectieven en invalshoeken. Zo werkt het niet altijd. Er gaan regelmatig zaken mis en dan moet er weer opnieuw in verhoudingen geïnvesteerd worden. Er zijn extra financiën beschikbaar, maar toch ook weer niet zo veel: ‘om het geld hoef je het niet te doen’. En er wordt veel gemeten en geteld, maar al die cijfers zijn veel eerder inzet voor een goed en soms scherp gesprek, dan een ‘afrekenmechanisme’. NPRZ is ‘soft government’, maar met ‘hard consequences’. In 2016 is een Maatschappelijke Kosten Baten Analyse van het NPRZ uitgevoerd. Volgens deze analyse is de kans groot dat de maatschappelijke baten de kosten uiteindelijk zullen overstijgen.

Waarom werkt NPRZ? Van Spijker en Tops hebben vijf elementen opgetekend:

1. een lange adem: volharding, continuïteit en een overkoepelend verhaal
2. ‘het oog op de bal’: versimpeling, focus en niet loslaten
3. een hechte en vitale coalitie: partners aan zet, ego in de achterbak, geen macht maar gezag
4. lichtvoetige constellatie: handelingsruimte voor iedere partner, strategisch sturen op uitvoering, politiek en bewoners op gepaste afstand
5. bijzondere rollen: gemeente Rotterdam, de rijksoverheid en het NPRZ-programmabureau

Het verhaal van NPRZ is een interessant inkijkje in deze majeure en complexe opgave. Meer lezen? Download ‘Het verhaal van NPRZ’.