Leren en beslissen in samenhang
Ik ben gecharmeerd van het boek Program Management van Michel Thiry. Zo schrijft hij onder meer over de link tussen leren en beslissen in zijn strategic decision management cycle. Met hem deel ik het idee dat leren en beslissen veel met elkaar van doen hebben. Het besluitvormingsproces is tevens een leerproces waarin informatie zo verwerkt wordt dat er een keuze uit kan rollen. Zeker bij grote, complexe en unieke beslissingen is dat leren nadrukkelijk aanwezig, ook al beleven we dat meestal niet zo bewust.
Weten hoe jij en anderen leren
Het is dus nuttig om te weten hoe je zelf leert en hoe dat verschilt van anderen. Wanneer mensen die samen tot een keuze moeten komen op verschillende manieren leren, beïnvloedt dat hun communicatie en begrip. Zo zal iemand die prijs stelt op onderbouwde, feitelijk informatie die afkomstig is van experts het niet gemakkelijk hebben met iemand die het vooral prettig vindt om met anderen perspectieven uit te wisselen en er vanuit gaat dat er niet één waarheid is. Omgekeerd ook niet. Zo’n situatie kan flinke irritatie oproepen.
Vijf leervoorkeuren van Ruijters
Manon Ruijters (2006) heeft een veelgebruikt model ontwikkeld met vijf leervoorkeuren, die de verschillen laten zien in hoe mensen het liefst bezig zijn met leren en ontwikkelen. Aan de hand van de leerscan kan iemand zijn eigen voorkeuren in kaart brengen, waarbij er altijd een patroon met een combinatie van verschillende voorkeuren ontstaat. De combinaties van de vijf leervoorkeuren vormen iemands unieke leerprofiel. Hieronder zijn de vijf voorkeuren getypeerd aan de hand van steekwoorden.
|
Kunst afkijken: observeren en imiteren, overnemen wat praktisch blijkt te werken, in de dagelijkse hectiek, scherpe analyse van ervaringsdeskundigen, ongeduldig |
|
Participeren: leren met anderen, behoefte aan gelijkwaardigheid, dialoog, elkaar vertrouwen, waarderen van diversiteit, perspectieven, proces, samen betekenis zoeken |
|
Kennis verwerven: behoefte aan objectiviteit en waarheid, kennisoverdracht, doelgerichtheid, willen weten wat waar is, waarde hechten aan feiten, theorie en experts |
|
Oefenen: waar hechten aan stapsgewijze aanpak, herhaling, veiligheid, reëel maar niet realistisch, leren van fouten, onder begeleiding, zorgvuldig |
|
Ontdekken: in het diepe springen, nieuwsgierigheid, inspiratie, uitproberen in de echte wereld, een eigen draai eraan kunnen geven, zelfsturing |
Leren en beslissen beïnvloeden elkaar
De losse leervoorkeuren geven al het nodige inzicht in de verschillende manieren waarop mensen met het nemen van beslissingen omgaan. De combinaties van de voorkeuren verdiepen die inzichten nog verder.
Zo zal een kennisverwervende kunst afkijker als gevolg van zijn leerprofiel een resultaatgerichte, kordate beslisser zijn. Een participerende oefenaar hecht juist meer waarde aan een vertraagd proces, waarin ruimte is voor het zoeken naar en creëren van draagvlak. Een kennisverwervende ontdekker is meer in de inhoud van het besluit geïnteresseerd dan in het proces (zoals de participeerder). En een participerende kennisverwerver zal vooral een goede, afgewogen beslissing willen nemen, met minimale kans op fouten.
De leervoorkeur ‘kunst afkijken’ blijkt overigens prominent aanwezig te zijn in veel leerprofielen van managers. Dat verklaart mede waarom zij meer waarde hechten aan informatie over wat werkt, bijvoorbeeld in de eigen organisatie of in andere organisaties, dan informatie die precies klopt en onderbouwd is.
Ruijters werkt aan het uitbouwen van de vijf leervoorkeuren naar zeven. 'Intuïtief leren’ en ‘imaginair leren’ worden toegevoegd. Het intuïtieve leren blijkt veel voor te komen bij bestuurders. Dat kan een reden zijn die verklaart waarom zij in hun besluitvorming nogal eens een onnavolgbare indruk kunnen maken.
Bestuurder, advocaat, kennisverwerver?
Afgelopen week zat ik met een groep programmamanagers om tafel waarbij het onder meer over de besluitvorming door één van de bestuurders ging. 'Hij leest echt alles, van voor tot achter', zo verzuchte een van de programmamanagers. Bleek dat hij een voormalige advocaat is. Dikke kans dat hij hoog scoort op kennisverwerven, want dat doen advocaten doorgaans. Handig om te weten, zeker wanneer je er als programmamanager een hele andere manier van leren op nahoudt.
In het hoofdstuk Beslissen zullen we op aspecten als deze dieper in gaan.